'Παράδοση είναι να δημιουργείς και μάλιστα εκ του μηδενός' Διονύσης Σαββόπουλος

Πέμπτη 1 Απριλίου 2021

Από Τροφοσυλλέκτης Καλλιεργητής

Είναι τόσο πληθωρική η φύση του Ανατολικού Πηλίου, που από την πρώτη στιγμή της επαφής μαζί της ξύπνησε μέσα μου το πρωτόγονο ένστικτο της τροφοσυλλογής.

Αίφνης, εκεί που οι άλλοι έβλεπαν πρασινάδες, εγώ έβλεπα βρώσιμα χόρτα (ζωχάρια, ραδίκια, αγριοκαυκαλίθρες, καριανά, κλπ). Εκεί που οι άλλοι έβλεπαν θάμνους, εγώ μάζευα οβριές, σπαράγγια, βλαστάρια φτέρης, βατόμουρα. Και στο μεγάλο δάσος κρυβόντουσαν τα μανιτάρια. Α, τα μανιτάρια! Ένας υπέροχος και επικίνδυνος κόσμος. Ρώτησα, διάβασα, έμαθα. Βέβαια μέχρι να έλθει κάθε χρόνο η σεζόν του μανιταριού, λεηλατούσα ότι εγκαταλειμμένο δένδρο υπήρχε και στο Ανατολικό Πήλιο υπάρχουν πολλά. Τζανεριές, αγριομηλιές κι αγριοχλαδιές, σουρβιές, δαμασκηνιές, κερασιές, καρυδιές, καστανιές. Αυτό είναι η τροφοσυλλογή, η λεηλασία της φύσης από τον άνθρωπο. Ψάχνει τα έτοιμα. Πολλά, λίγα, μαζεύει όσα μπορεί περισσότερα. Τρώει όσα μπορεί περισσότερα και τα υπόλοιπα τα αποθηκεύει.

Ανέμελη ήταν αυτή η περίοδος, γιατί ο τροφοσυλλέκτης από χόμπι δεν έχει την έγνοια της επιβίωσης. Όσα πάνε κι όσα έλθουν ήμουνα. Έχτισα βέβαια το προφίλ μου. Το στέλεχος που βρήκε το αντίδοτο στην κρίση, εγκατέλειψε την Αθήνα και μαζεύει μανιτάρια στο Πήλιο, γράφανε τα περιοδικά. Μισές αλήθειες, αλλά αυτό θέλει τσίπουρο και τζάκι για να το συζητήσουμε παραπάνω. Τότε ξεκίνησα και να επεξεργάζομαι τα περισσεύματα. Μαρμελάδες, τσάτνευ, ξύδια, λικέρ, γλυκά του κουταλιού, τουρσιά, ήταν το αποτέλεσμα.

Από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας του ξενώνα ΑΜΑΝΙΤΑ επενδύσαμε στη γαστρονομία, όχι γιατί υπήρχε κάποιο μαρκετινίστικο σκεπτικό, αλλά γιατί αυτό μας άρεσε. Τι πιο απλό να παντρευτεί το πάθος μου για τροφοσυλλογή με τα πρωινά που σερβίραμε στον ξενώνα και τις δραστηριότητες που προτείναμε στους επισκέπτες μας. Όμως η Πηλιορείτικη φύση είχε άλλους σκοπούς για μένα. Η τριών στρεμμάτων έκταση που περιέβαλε τον ξενώνα ήταν μια ζούγκλα από βάτα, φτέρες, εγκαταλειμμένες μηλιές, αυτοφυείς τζανεριές, κλπ. Έπρεπε με κάποιο τρόπο να τιθασευτεί. Πρώτα φυτέψαμε τα δέντρα, γύρω στα ογδόντα διαφορετικά οπωροφόρα. Πειραματισμοί και αποτυχίες άφθονες ακολούθησαν, είτε από απειρία, είτε από έλλειψη χρόνου. Προτιμούσα την ανέμελη τροφοσυλλογή από την απαιτητική καλλιέργεια. Ανακάλυψα ότι οι φιρικιές που φύτεψα χρειαζόντουσαν οκτώ χρόνια φροντίδας για να δώσουν καρπούς. Βέβαια υπήρχαν και απροσδόκητες συγκλονιστικές επιτυχίες. Την Άνοιξη του δεύτερου χρόνου λειτουργίας, όταν τα δέντρα της αυλής ήταν ακόμη λεπτά σαν ‘κλαράκια’, φύτεψα στα παρτέρια κολοκυθιές χειμωνιάτικες, μπαρμπούτες στην τοπική γλώσσα. Η πρώτη αυτή παραγωγή που πήραμε από κολοκύθες-βιολιά, μνημονεύεται ακόμη. Αμέτρητες, τεράστιες, πεντανόστιμες! Μπήκε το μικρόβιο μέσα μου. Αν στα μπαζοχώματα της αυλής, με ελάχιστη φροντίδα, χωρίς φυτοφάρμακα υπήρξε αυτή η επιτυχία, φαντάσου τι θα γινόταν αν φυτεύαμε πιο κάτω στη γη, που είχε να καλλιεργηθεί τόσα χρόνια. Πόσο λίγα ήξερα;

Ξεκίνησα από τα εύκολα. Ντοματίνια, σε διάφορα σχέδια και χρώματα. Μεγάλη επιτυχία. Μετά έπεσα στα βαριά. Πήρα σπόρους από το Πελίτι, από τη γειτόνισσα, από ένα παραγωγό στο Νότιο Πήλιο. Άρχισα να φυτεύω κάθε χρόνο και μεγαλύτερη έκταση με περισσότερη ποικιλία. Τα σημάδια όμως φαινόντουσαν από την αρχή κι ας μην έδωσα σημασία. Ένα αγριογούρουνο μπήκε στο μπαξέ και τα έκανε μαντάρα, φυτά μαραίνονταν για μυστηριώδεις λόγους, κλπ, κλπ. Το έβαλα όμως πείσμα, άσε που είχαμε αλλάξει και το γαστρονομικό κόνσεπτ του ξενώνα σε farm to table.

Τώρα είμαι ξενοδόχος (μικρο)καλλιεργητής βιολογικού μπαξέ. Παλεύω με το χαλάζι, τον αέρα, με τον ασβό που κάθε νύχτα περνάει κάτω από το φράχτη και ανοίγει τρύπες, με τον τυφλοπόντικα που τρώει τις νόστιμες ρίζες και μαραίνει τα φυτά, με τα έντομα και κυρίως το δορυφόρο που τρώει τα φύλλα στην πατάτα και τη μελιτζάνα, με τη μύγα της μεσογείου που τρυπάει όλα τα φρούτα και με όλες τις άλλες φυτοαρρώστιες, μύκητες, κλπ με πολύ λίγα όπλα, καθώς παράγουμε αυστηρά βιολογικά. Σύμμαχός μας το άφθονο νερό του βουνού, αλλά κυρίως η υπομονή. Γιατί η λέξη για τον καλλιεργητή είναι η υπομονή. Οι παραγωγές μας είναι πολύ νόστιμες και αρκετές ώστε να μας δώσουν τη δυνατότητα με την ανάλογη επεξεργασία να καλύψουμε τις ανάγκες μας για όλο το χρόνο.

Να εδώ τώρα μέσα στο φθινοπωρινό μπαξέ που τα σκέφτομαι, με τις μελισσούλες μας να πετάνε τριγύρω νομίζω ότι η ανθρωπότητα μάλλον την πάτησε αντικαθιστώντας την ανέμελη λεηλασία της τροφοσυλλογής, με την κοπιαστική αφθονία της καλλιέργειας.